زلزله همواره ذهن ما ایرانیان را به خود مشغول کرده است و بسیاری از ما همواره این ترس مزمن را همراه خود داریم.

یک مطالعه درباره زلزله خیز ترین نقاط دنیا این ترس مزمن را توجیه می کند همچنین اظهار نظر های گاه به گاه مسئولین را که درباره این پدیده و تبعات آن صحبت می کنند.

البته مردم در ژاپن زیستن با این پدیده را یاد گرفته اند اما ما مدارا با ترس چه خواهد شد.

اما مناطق زلزله خیز دنیا در حالت کلیبه 3 دسته تقسیم می‌شوند اما در تقسیم بندی دقیقتر 5 شهر یا نقطه دنیا، زلزله‌خیزترین شهرهای جهان محسوب می‌شوند .

کمربند پیرامون اقیانوس آرام

بیش از دو سوم زمین لرزه‌های جهان در این منطقه با دو سمت شرقی (سواحل غربی قاره‌های آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی) و غربی اقیانوس آرام (سواحل شرقی روسیه، چین، ژاپن، گینه، استرالیا و زلاند نو) رخ می دهد.

پوسته زمین در گرده ماهی وسط اقیانوس اطلس در حال زایش بوده و عرض اقیانوس اطلس در حال افزایش است. به عکس دو سوی اقیانوس آرام تحت فشار است و سواحل چین و ژاپن و کالیفرنیای آمریکا همواره شاهد زمین لرزه‌های شدید است.

جالب اینکه در سواحل اقیانوس اطلس کمتر زمین لرزه رخ می‌دهد. سواحل غربی قاره‌های اروپا و آفریقا به ندرت زمین لرزه‌های شدید رخ می‌دهد. سواحل شرقی آمریکای شمالی و جنوبی نیز آرام و کم خطر است.

کمربند آلپاید یا آلپ – هیمالیا

این منطقه از کوه‌های آلپ اروپا تا رشته کوه‌های هیمالیا در شمال هند که تا اندونزی نیز ادامه دارد.

حدود 20 درصد زمین لرزه‌ها، روی این کمربند رخ می‌دهد. این زمین لرزه‌ها اغلب کم عمق هستند و تلفات جانی و زیان‌های مالی زیادی به بار می‌آورند.

کشورهای اندونزی، هند و نپال، افغانستان و پاکستان، ایران، ارمنستان، ترکیه و جنوب ایتالیا روی این کمربند قرار دارند.

کمربند میانی اقیانوس اطلس

حدود 10 درصد زمین لرزه‌ها روی این کمربند رخ می‌دهد.

کارشناسان از روی ثبت و اندازه‌گیری 30 هزار زلزله طی سال‌های 1961 تا 1967 توانسته‌اند به طور علمی یک نقشه زلزله‌خیزی برای جهان ارائه دهند که کمربندهای لرزه خیز اصلی زمین همراه با عمق کانونی زلزله‌ها روی نقشه مشخص است.

زلزله‌های ایران، افغانستان، پاکستان، ارمنستان و ترکیه معمولا کم عمق هستند و کیفیت پایین ساخت و ساز در این کشورها سبب می‌شود که تلفات جانی و زیان‌های مالی زمین لرزه‌ها در این کشورها بسیار گسترده باشد.

شهرهای زلزله‌خیز جهان

لس‌آنجلس،آمریکا: زلزله همیشه بخشی از گذشته لس‌آنجلس را تشکیل داده است. در سال 1994 زلزله‌ای به‌شدت 7/6 ریشتر منطقه نورثریج این شهر را به‌شدت لرزاند و با وارد کردن خساراتی وحشتناک به بزرگراه‌ها جان بیش از 70 نفر را گرفت و خسارتی بالغ بر 20 میلیون دلار به بار آورد.

اما این تعداد در برابر خسارتی که زلزله بعدی در لس‌آنجلس به‌جا خواهد گذاشت کاملا ناچیز است. آخرین زلزله بزرگ با شدت 9/7 ریشتر در این منطقه در سال 1857 رخ داده است.

پس از زلزله نورثریج در این شهر اقدامات ایمنی و ضد‌زلزله فراوانی صورت گرفته و تجهیزات اورژانسی در این شهر در حد بالایی بهبود پیدا کرده است.

توکیو، ژاپن: در سال 1923 زلزله‌ای شدید این شهر را لرزاند و در حدود 150 هزار نفر در اثر آن جان خود را از دست دادند.

با وجود اینکه پس از این زلزله ساختمان‌ها در ژاپن در برابر زلزله مقاوم‌سازی‌ شده و به مقاوم‌ترین ساختمان‌ها در جهان تبدیل شده‌اند، زلزله‌ای مشابه سال 1923 که به اعتقاد دانشمندان وقوع آن اجتناب‌ناپذیر است، می‌تواند در حدود 10 هزار انسان را به کام مرگ بکشاند و در حدود یک تریلیون دلار خسارت مالی وارد کند.

سوماترا ،اندونزی: منطقه حلقه آتش نیم‌دایره‌ای که از صفحات زمینی فعال و آتشفشان‌های خروشان در کناره اقیانوس آرام برخوردار است، منطقه‌ای است که از نیوزیلند تا شیلی را در بر می‌گیرد.

این منطقه زلزله خیزترین بخش سیاره زمین است و بر همین اساس متحمل زلزله‌های شدید، انفجارهای آتشفشانی و سونامی‌های متعدد شده است.

آخرین سونامی که در این منطقه رخ داده است در اثر زلزله‌ای با شدت 3/9 در ساحل شمالی سوماترای اندونزی رخ داده و در حدود 230 هزار کشته بر جا گذاشته است.

اندونزی به‌صورت مداوم درمعرض وقوع زلزله قرار دارد که آخرین آن در سپتامبر سال‌ 2009 با شدت 6/7 در حدود هزار کشته بر جا گذاشت.

شمال غرب اقیانوس آرام: ساکنان منطقه باران‌خیز کاسکادیا (منطقه‌ای در محدوده اورگان تا بریتیش کلمبیای جنوبی) شاید معتقد باشند که زلزله یکی از مشکلات همسایگان آنها در ایالت کالیفرنیاست اما این منطقه درواقع روی یکی از خطرناک‌ترین گسل‌های جهان قرار گرفته است.

نکته قابل تامل این است که زلزله‌های بزرگ در این منطقه به ندرت رخ می‌دهد. جدیدترین زلزله‌ای که در تاریخ این منطقه ثبت شده به سال 1700 تعلق دارد که زلزله‌ای بسیار قدرتمند (قدرت آن در مقیاس ریشتر برابر 2/9 برآوردمی‌شود) این منطقه را لرزاند.

رکوردهای زمین‌شناسی، دوره وقوع زلزله‌های شدید در این منطقه را هر 500 سال ثبت کرده‌اند.

تهران: تقریبا تمامی بخش‌های ایران روی سطوح زلزله‌خیز قرار گرفته و کشور ما از گذشته رنج زلزله‌های بسیار شدیدی را تحمل کرده است.

زلزله 8/6 ریشتری بم که این شهر باستانی را با خاک یکسان کرد و جان بیش از 30 هزار انسان را گرفت از جمله این وقایع است.

وقوع زلزله‌ای مشابه زلزله بم برای شهر تهران فاجعه‌ای وحشتناک دربر خواهد داشت. ساختمان‌های این شهر متفاوت از ساختمان‌های مقاوم شهرهایی مانند توکیو و سانفرانسیسکو، کاملا سست بوده و بسیاری از ساکنان خانه‌های بتنی غیرمقاوم درصورت وقوع زلزله‌ای شدید به کام مرگ خواهند رفت.

زمانی وزارت بهداشت اعلام کرده بود که درصورت وقوع زلزله‌ای 7 ریشتری بیش از 90 درصد از بیمارستان‌های تهران نابود خواهد شد.

این شهر به‌اندازه‌ای در خطر زلزله قرار دارد که گفت‌وگوهای متعددی درباره تغییر دادن پایتخت صورت گرفته است.

تهران 700 بار در سال می‌لرزد

در همین زمینه رئیس مدیریت بحران شهر تهران گفت: سالانه حدود 700 لرزه خفیف در تهران رخ می‌دهد که خطرناک نیست و این لرزه‌ها بین 1.5 تا 2.5 ریشتر است.

عزیز‌الله رجب‌زاده با اشاره به ساخت و سازهایی که اخیرا در تهران انجام شده است، گفت: نوسازی بافت فرسوده باعث شده تا تهران در برابر زلزله مقاوم‌تر شود.

رئیس مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه زلزله‌ها در ریشتر پایین خیلی به شهر آسیب نمی‌زند گفت: در حال ایجاد زیرساخت‌ها برای مقابله با زلزله‌های بزرگتر هستیم.

وی با بیان اینکه واقعیت ندارد که می‌گویند تهران با زلزله‌های 4 ریشتری از بین می‌رود، گفت: اینطور نیست، تهران مقاوم‌تر است.

رجب‌زاده با اشاره به اینکه سازمان‌های مختلف در این زمینه دخیل شده و در حال مقاوم‌سازی هستند، گفت: زیرساخت‌های لازم فراهم شده تا در موقع بحران بتوانیم به شهروندان خدمات ارائه دهیم.

به گفته رجب‌زاده سالانه حدود 700 لرزه خفیف در تهران رخ می‌دهد که خطرناک نیست و این لرزه‌ها بین 1.5 تا 2.5 ریشتر است.

خطر پذیر ترین شهرهای ایران

پیش از این معاون وزیر راه و شهرسازی، شهرهای مشهد، شیراز، کرج، یزد، کاشان، کرمان را خطر پذیرترین شهرهای ایران در برابر زلزله و بلایای طبیعی اعلام کرد.

"محمود فاطمی عقدا" با بیان این مطلب گفت: ایران در ردیف 10 کشور اول زلزله خیز جهان قرار دارد و هر ساله زلزله های بزرگ و کوچکی در کشور به وقوع می پیوندد.

به گفته وی شرایط خاص زمین شناختی و زمین شناسی ساختمانی کشور، در ایران قابلیت وقوع مکرر زلزله های بزرگ را داشته و دارد.

رییس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و شهر سازی، شهر های یزد، کاشان و کرمان را به دلیل وجود بافت فرسوده و ساخت و ساز های گلی بیشترین آسیب پذیری در برابر زلزله را دارند. وی در خصوص تهران نیز گفت: وجود گسل های بزرگی که در این شهر قرار دارد میزان خطر پذیری آن را در برابر زلزله تقویت کرده است.